អ្នកចិត្តវិទូ និងអ្នកស្រាវជ្រាវបានលើកឡើងនូវទ្រឹស្តីផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនអំពីស្នេហា។ ស្នេហាគឺជាតម្រូវការដ៏ចាំបាច់មួយសម្រាប់មនុស្សលោកយើងនេះ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍នោះគឺវាមិនមែនជាការងាយស្រួលទេក្នុងការចង់ដឹងថា ហេតុអ្វីបានជាស្នេហាមាននៅលើលោកយើងនេះ? ជាក់ស្តែង រយៈពេលកន្លងមក មានមនុស្សជាច្រើនបានធ្វើការលើកឡើងថា ស្នេហាគឺជាអ្វីដែលវិទ្យាសាស្ត្រមិនអាចយល់ និងពិបាកនឹងបកស្រាយ។ថ្ងៃនេះ គេហទំព័រគំនិតនឹងលើកយកទ្រឹស្តីចំបងៗចំនួន៤ ដើម្បីធ្វើការបកស្រាយអំពីអ្វីៗដែលទាក់ទងទៅនឹងសេចក្តីស្នេហាដូចជា សេចក្តីចូលចិត្ត(like) សេចក្តីស្រឡាញ់(Love) និងអារម្មណ៍ជាប់ជំពាក់ (Emotional Attachment)។
សេចក្តីចូលចិត្ត និងសេចក្តីស្រឡាញ់
អ្នកចិត្តវិទូ Zick Rubin បានលើកឡើងថា ស្នេហាអណ្តែតអណ្តូង(Romantic Love)គឺផ្សំឡើងដោយធាតុផ្សំ៣យ៉ាងគឺ សេចក្តីជំពាក់ចិត្ត(Attachment) សេក្តីថ្នាក់ថ្នម(Caring) និងភាពស្និទ្ធស្នាល(Intimacy)។ សេចក្តីជំពាក់ចិត្ត គឺជាតម្រូវការក្នុងការទទួលភាពថ្នាក់ថ្នម ការយល់ព្រម និងការប៉ះពាល់ផ្នែករាងកាយជាមួយនឹងអ្នកដ៏ទៃ។ សេចក្តីថ្នាក់ថ្នមគឺជាការផ្តល់នូវតម្រូវការ និងភាពរីករាយទៅដល់ដៃគូរ ឲ្យដូចទៅនឹងការផ្តល់ទៅឲ្យខ្លួនអ្នកផ្ទាល់។ ភាពស្និទ្ធស្នាល គឺចង់សំដៅទៅលើ ការចែករំលែកគំនិត សេចក្តីប្រាថ្នា អារម្មណ៍គ្នាទៅវិញទៅមករវាងអ្នកនិងដៃគូរ។
- Compassionate Vs. Passionate Love
យោងតាមចិត្តវិទូ Elaine Hatfield និងអ្នករួមការងាររបស់នាង បានចែកស្នេហាជាពីរប្រភេទផ្សេងៗគ្នាគឺ ស្នេហាដោយការអាណិតអាសូរ(Compassionate Love) និងស្នេហាដោយសារតម្រេក(Passionate Love)។ ស្នេហាដោយការអាណិតអាសូរមានចរិកលក្ខណៈដូចជា ចេះគោរពគ្នា មានចិត្តប្រតិព័ទ្ធ ស្រឡាញ់ចូលចិត្តគ្នា និង ទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក។ ស្នេហាប្រភេទនេះកើតឡើងដោយសារតែការយល់ដឹងច្បាស់ពីអារម្មណ៍គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយនិងការការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក។
ស្នេហាដោយសារតម្រេក គឺជាស្នេហាដែលមានចរិកលក្ខណៈដូចជា ការរំជើបរំជួលផ្លូវអារម្មណ៍ និងផ្លូវភេទ សេចក្តីភ័យខ្លាច និងសេចក្តីស្រឡាញ់។ នៅពេលការរំជើបរំជួលផ្លូវអារម្មណ៍ត្រូវបានបំពេញតាមតម្រូវការ មនុស្សទាំងនោះនឹងមានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយ និងស្កប់ស្កល់។ ផ្ទុយទៅវិញបើស្នេហាមិនសមតាមអ្វីដែលគេចង់បាន ឬតាមការគិតទេនោះ ស្នេហានេះនឹងក្លាយជាស្នេហាសោកសង្រេង ហើយនឹងឈានទៅរកភាពបែកបាក់។ បើតាមអ្នកចិត្តវិទូHatfieldបានលើកឡើងថា ស្នេហាប្រភេទនេះគឺមិនអាចឋិតឋេរយូរអង្វែងទេ ហើយជាធម្មតាវាមានអាយុប្រហែពី៦ខែ ទៅ៣០ខែ។
Hatfield ក៏បានបន្ថែមថា ស្នេហាដែលកើតឡើងដោយសារតម្រេកនេះ(Passionate Love)កើតឡើងដោយសារតែវប្បធម៌នៅក្នុងសង្គមនោះ ដែលជំរុញឲ្យមនុស្សធ្លាក់ក្នុងអន្លង់ស្នេហ៍ប្រភេទទាំងនេះ។ ពេលខ្លះ ស្នេហាប្រភេទនេះបានវិវឌ្ឍ និងប្រែប្រួលទៅជាស្នេហាដោយការអាណិតអាសូរ(Compassionate Love) ដែលស្នេហាប្រភេទនេះមានរយៈកាលយូរអង្វែង។
- ស្នេហាប្រៀបបីដូចជាពណ៌
នៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “ពណ៌នៃស្នេហា” ដែលបានបោះពុម្ភផ្សាយនាឆ្នាំ១៩៧៣របស់លោក John Lee បានធ្វើការបែងចែកស្នេហាដែលមានបែបបទផ្សេងៗគ្នាបីប្រភេទដែលក្នុងនោះមាន Eros Ludos និង Storge.
១-Eros: ស្រឡាញ់មនុស្សដែលស័ក្តិសម
២- Ludos: ស្នេហាគឺជាល្បែងហ្គែម
៣- Storge: ស្នេហាគឺជាមិត្តភាព
ប្រៀបដូចជាពណ៌ដូច្នេះដែរ ស្នេហាទាំងបីនេះ អាចលាយបញ្ចូលគ្នាហើយបង្កើតបានជាស្នេហា ៩ផ្សេងៗទៀតដែល៣ក្នុងចំណោមចំណោមនោះមានដូចតទៅ៖
១- Mania (Eros+Ludos): ស្នេហាដែលគិតមមៃ(Obsessive Love)
២- Pragma (Ludos + Storge) : ស្នេហាដែលពោរពេញទៅដោយភាពប្រកដប្រជា
៣- Agape (Eros + Storge): ស្នេហាដែលមិនគិតពីខ្លួនឯង។
- ទ្រឹស្តីត្រីកោណនៃស្នេហា
ចិត្តវិទូលោកRobert Sternberg បានលើកឡើងពីទ្រឹស្តីមួយដែលហៅថា ទ្រឹស្តីត្រីកោណនៃស្នេហា ដែលគាត់បានបង្ហាញថា ស្នេហាកើតឡើងដោយធាតុផ្សំ៣ គឺ ភាពស្និទ្ធស្នាល(Intimacy) តណ្ហា(Passion) និងការលះបង់(Commitment)។ ការបញ្ចូលគ្នារវាងធាតុទាំងបីនឹងអាចបង្កើតបានជាស្នេហាផ្សេងៗទៀត។ ឧទាហរណ៍ ការបញ្ចូលគ្នារវាង ភាពស្និទ្ធស្នាល និងការលះបង់ បង្កើតបានជាស្នេហាដោយការអារណិតអាសូរ(Compassionate Love) រីឯការបញ្ចូលគ្នារវាង តណ្ហា និងភាពស្និទ្ធស្នាលនាំទៅរកស្នេហាដោយសារតម្រេក(Passionate Love)។
យោងតាមលោក Sternberg ទំនាក់ទំនងស្នេហាដែលកើតឡើងដោយការរួមបញ្ចូលគ្នាដោយធាតុ២ ឬច្រើននាំឲ្យស្នេហានោះឋិតឋេរយូរអង្វែងជាងស្នេហាដែលកើតឡើងដែលមានធាតុផ្សំតែមួយ។ គាត់បានប្រើប្រាស់ពាក្យថាស្នេហាពេញលក្ខណៈ(Consummate Love) សម្រាប់ធ្វើការសម្គាល់ទៅលើស្នេហាដែលផ្សំឡើងដោយ ភាពស្និទ្ធស្នាល តណ្ហា និងការលះបង់។ ស្នេហាប្រភេទនេះគឺជាស្នេហាដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំង និងយូរអង្វែងបំផុត ប៉ុន្តែលោកSternbergបានលើកឡើងថា ស្នេហាប្រភេទនេះគឺមិនងាយជួបប្រទះនោះទេ។
This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.
0 comments:
Post a Comment